Η ΑΞΙΩΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΑ ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΑ
Κατά
τη διάρκεια του γάμου ο κάθε σύζυγος διατηρεί καταρχήν αυτοτελή περιουσία. Πολύ
συχνά ωστόσο συμβαίνει η επαύξηση της περιουσίας του ενός συζύγου να γίνεται σε
βάρος του άλλου. Όπως είναι φυσικό ένα τέτοιο γεγονός αποκτά σημασία σε
περίπτωση λύσης του γάμου, οπότε και ανακύπτει η ανάγκη νομικής προστασίας του
ασθενέστερου οικονομικά συζύγου, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της θεσμοθετημένης
αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα.
Κατά τις διατάξεις του άρθρου 1400 ΑΚ, αν ο γάμος λυθεί ή
ακυρωθεί και η περιουσία του ενός συζύγου έχει, αφότου τελέσθηκε ο γάμος,
αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση
αυτή, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο
προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρεται ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται
στο ένα τρίτο της αύξησης, ωστόσο το τεκμήριο αυτό δεν είναι αμάχητο και μπορεί
να αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή. Η προηγούμενη παράγραφος
εφαρμόζεται αναλογικά και στην περίπτωση διάστασης των συζύγων που
διάρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια.
Στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ότι
αυτοί απέκτησαν από δωρεά, κληρονομία ή κληροδοσία ή με διάθεση των αποκτημάτων
από αυτές τις αιτίες. Από την ίδια επίσης διάταξη του άρθρου 1400 ΑΚ προκύπτει,
ότι η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα τελεί υπό τις εξής προϋποθέσεις:
α) αύξηση της περιουσίας του άλλου συζύγου κατά τη διάρκεια
του γάμου. Ως αύξηση της περιουσίας νοείται κάθε οικονομική
ωφέλεια που προκύπτει από τη σύγκριση της συνολικής περιουσιακής κατάστασης του
κάθε συζύγου σε δύο χρονικά σημεία, αφενός τη στιγμή της τέλεσης του γάμου
(αρχική περιουσία) και αφετέρου τη στιγμή που σταματά η συμβολή του άλλου
συζύγου και γεννιέται η αξίωση στα αποκτήματα (τελική περιουσία).
β) λύση ή ακύρωση του γάμου ή τριετής διάσταση των συζύγων
που απαιτείται να είναι συμπληρωμένη
γ) συμβολή του ενάγοντος στην αύξηση της περιουσίας του άλλου
συζύγου. Η συμβολή του ενάγοντος στην περιουσιακή επαύξηση του άλλου συζύγου
μπορεί να γίνει είτε με παροχή υπηρεσιών, είτε με παροχή κεφαλαίων, όταν οι
παροχές αυτές δεν επιβάλλονται από την υποχρέωση συνεισφοράς στις οικογενειακές
ανάγκες (άρθρο 1390 του ΑΚ). Το είδος της συμβολής μπορεί να αναφέρεται σε
οποιαδήποτε υλική παροχή η οποία εξέρχεται από τα όρια της υποχρέωσης για
συνεισφορά στην αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας και στην παροχή
υπηρεσιών στο συζυγικό οίκο. Μπορεί να έχει τη μορφή της άμεσης χρηματοδότησης
του ενός συζύγου προς τον άλλον με χρήματα από εργασία ή προϋπάρχουσα περιουσία,
της απασχόλησης χωρίς αμοιβή στο επάγγελμα ή την επιχείρηση του άλλου συζύγου,
της οικιακής εργασίας που υπερβαίνει τα όρια της υποχρέωσης συνεισφοράς, ή και
αυτή της απλής καθημερινής συμβολής.
δ) αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της αυξήσεως της περιουσίας του
άλλου συζύγου και της συμβολής του ενάγοντος.
Αναφορικά με το χρόνο άσκησης της αγωγής συμμετοχής
στα αποκτήματα και την παραγραφή του δικαιώματος: σύμφωνα με το
άρθρο 1401 ΑΚ, η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα παραγράφεται όταν περάσουν δύο
έτη από την έκδοση αμετάκλητη
δικαστικής απόφασης διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου. Αν αυτή η διετής προθεσμία παρέλθει άπραγη, τότε το
σχετικό δικαίωμά του αποσβέννυται. Στην περίπτωση της τριετούς διάστασης των συζύγων, χωρίς
έκδοση διαζυγίου, ο νόμος δεν προβλέπει τίποτα, ωστόσο, κατά την άποψη που κυριαρχεί στη νομολογία και στη
θεωρία, για όσο χρονικό διάστημα εξακολουθεί να υπάρχει η διάσταση των συζύγων
πέραν της ανωτέρω τριετίας από την έναρξή της διάστασης, το δικαίωμα του
συζύγου να ασκήσει την αγωγή συμμετοχής στα αποκτήματα δεν παραγράφεται.
Υπάρχει ωστόσο το ενδεχόμενο κάποιες φορές η υπερβολικά καθυστερημένη άσκηση
της αξίωσης να απορριφθεί με την ένσταση της κατάχρησης δικαιώματος.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το
Δικηγορικό Γραφείο Ιωάννας Κουλουβράκη – Αικατερίνης Τζωρτζάκη και Συνεργατών
στο τηλ. 22920 27360.