TO ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ

Με το Ν. 3719/2008, ο έλληνας νομοθέτης εισήγαγε το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης στην ελληνική έννομη τάξη. Το σύμφωνο συμβίωσης είναι ένα ιδιωτικό συμφωνητικό που υπογράφεται σε συμβολαιογράφο, με το οποίο δύο ενήλικες ετερόφυλοι οργανώνουν τη συμβίωσή τους και κατοχυρώνουν τα δικαιώματά τους.

Με το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης επισημοποιείται η συμβίωση και οι σύμβιοι αποκτούν δικαιώματα και υποχρεώσεις οι οποίες τους εξομοιώνουν με τα παντρεμένα ζευγάρια. Το Σύμφωνο αποκτά νομική ισχύ από τη στιγμή που αντίγραφό του θα κατατεθεί στον ληξίαρχο του τόπου κατοικίας των δύο συντρόφων και θα καταχωρηθεί στο ειδικό βιβλίο του αρμόδιου Ληξιαρχείου. Μετά την ενεργοποίηση του Συμφώνου, οι δύο σύντροφοι είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα οφέλη που τους προσφέρονται από αυτό.

Η σύναψη συμφώνου συμβίωσης δεν επιτρέπεται εάν υπάρχει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά, μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριορίστως και εκ πλαγίου μέχρι και τον τέταρτο βαθμό, καθώς και μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριορίστως. Επίσης δεν επιτρέπεται μεταξύ υιοθετούντος και υιοθετούμενου.

Ειδικότερα ζητήματα που μπορούν να ρυθμιστούν με το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης:

ΓΟΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ: Κατά το άρθρο 9 του Ν. 3719/2008, το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή εντός τριακοσίων ημερών από τη λύση ή την αναγνώριση της ακυρότητας του, φέρει το επώνυμο που επέλεξαν οι γονείς του με κοινή και αμετάκλητη δήλωση τους που περιέχεται στο σύμφωνο ή σε μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο, πριν τη γέννηση του πρώτου τέκνου. Το επώνυμο που επιλέγεται είναι κοινό για όλα τα τέκνα και είναι υποχρεωτικά το επώνυμο του ενός από τους γονείς ή συνδυασμός των επωνύμων τους. Αν η δήλωση παραλειφθεί, το τέκνο θα έχει σύνθετο επώνυμο, αποτελούμενο από το επώνυμο και των δύο γονέων του. Αν το επώνυμο του ενός ή και των δύο γονέων είναι σύνθετο, το επώνυμο του τέκνου θα σχηματισθεί με το πρώτο από τα δύο επώνυμα.

Επίσης, το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή εντός τριακοσίων ημερών από τη λύση ή την αναγνώριση της ακυρότητας του, τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον άνδρα με τον οποίο η μητέρα κατάρτισε το σύμφωνο. Το τεκμήριο ανατρέπεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Η ακυρότητα ή η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει την πατρότητα των τέκνων. Η γονική μέριμνα τέκνου που γεννήθηκε κατά τα ίδια χρονικά διαστήματα ανήκει στους δύο γονείς και ασκείται από κοινού, εφαρμοζομένων αναλόγως των σχετικών διατάξεων του Αστικού Κώδικα, που αφορούν τη γονική μέριμνα τέκνων  που γεννήθηκαν σε γάμο.

ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Κατά το άρθρο 6 του Ν. 3719/2008, με το Σύμφωνο Συμβίωσης ή και με μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο μπορούν να ρυθμίζονται οι περιουσιακές σχέσεις των συμβληθέντων και ιδίως η τύχη των περιουσιακών στοιχείων που θα αποκτηθούν κατά τη διάρκεια του Συμφώνου (αποκτήματα).  Αν δεν υπάρχει συμφωνία για τα αποκτήματα, το κάθε μέρος έχει, μετά τη λύση του Συμφώνου, αξίωση κατά του άλλου για ό,τι αποκτήθηκε και με τη δική του συμβολή. Η αξίωση αυτή παραγράφεται δύο έτη μετά τη λύση του συμφώνου.

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: Κατά το άρθρο 11 του Ν. 3719/2008, σε περίπτωση θανάτου ενός εκ των συντρόφων, ο επιζών αποκτά κληρονομικό δικαίωμα στην εξ αδιαθέτου διαδοχή, το οποίο ανέρχεται στο ένα έκτο της κληρονομίας, αν συντρέχει με κληρονόμους της πρώτης τάξης, στο ένα τρίτο, αν συντρέχει με κληρονόμους άλλων τάξεων και σε ολόκληρη την κληρονομία αν δεν υπάρχει συγγενής του κληρονομούμενου, που να καλείται ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος. Αυτός που επιζεί έχει δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία, το οποίο ανέρχεται στο ήμισυ της εξ αδιαθέτου μερίδας, που του αναλογεί, εφόσον συντρέχει κατά το ποσοστό αυτό ως κληρονόμος.

ΛΥΣΗ ΣΥΜΦΩΝΟΥ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ: Κατά το άρθρο 4 του Ν. 3719/2008, η λύση του Συμφώνου Συμβίωσης μπορεί να γίνει α) με συμφωνία των συμβληθέντων, η οποία γίνεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο, β) με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, αφότου αυτή κοινοποιηθεί με δικαστικό επιμελητή στον άλλο, γ) αυτοδικαίως σε περίπτωση που ένας από τους δύο συμβληθέντες συνάψει γάμο. Η λύση του Συμφώνου Συμβίωσης επέρχεται από την κατάθεση του συμβολαιογραφικού εγγράφου στον ληξίαρχο, όπου έχει καταχωρηθεί και η σύσταση αυτού, ενώ στην τρίτη περίπτωση επέρχεται αυτοδίκαια.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΦΩΝΟΥ: Στο σύμφωνο συμβίωσης ή και σε μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο μπορεί να περιέχεται συμφωνία με την οποία αναλαμβάνεται, είτε από το ένα ή το άλλο μέρος είτε και αμοιβαίως, υποχρέωση διατροφής μόνο για την περίπτωση κατά την οποία, μετά τη λύση του συμφώνου, το ένα από τα μέρη δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματα του ή από την περιουσία του. Δεν έχει υποχρέωση διατροφής εκείνος που, εν όψει και των λοιπών υποχρεώσεων του, δεν είναι σε θέση να τη δώσει χωρίς να διακινδυνεύσει η δική του διατροφή. Η υποχρέωση αυτή δεν βαρύνει τους κληρονόμους του υπόχρεου. Ο δικαιούχος διατροφής από το σύμφωνο συμβίωσης συμπορεύεται, ως προς το δικαίωμα διατροφής, με τον διαζευγμένο σύζυγο του υπόχρεου. Ο υπόχρεος διατροφής, μετά τη λύση του συμφώνου συμβίωσης, δεν μπορεί να επικαλεσθεί την υποχρέωση του αυτή, προκειμένου να απαλλαγεί, εν όλω ή εν μέρει, από την υποχρέωση συνεισφοράς ή διατροφής συζύγου ή ανήλικων τέκνων του.

                                                                                                          

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το Δικηγορικό Γραφείο Ιωάννας Κουλουβράκη – Αικατερίνης Τζωρτζάκη και Συνεργατών στο τηλ. 22920 27360.