Λύσεις μέσα στην κρίση

Μέσα στο πλήθος των αυστηρών μέτρων λιτότητας που έχει επιβάλει η κυβερνητική πολιτική εν μέσω της οικονομικής κρίσης, έχουν θεσπιστεί και ρυθμίσεις που μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική διευκόλυνση, μια ‘ανάσα’ για τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε ιδιαίτερα δυσμενή οικονομική κατάσταση και αδυνατούν να αποπληρώσουν τις οφειλές τους.

Πρόκειται για το Νόμο 3869/2010, το λεγόμενο νόμο «για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά» ή  «Νόμο Κατσέλη», ο οποίος προβλέπει μια διαδικασία, κλιμακούμενη σε διάφορα στάδια, που μπορεί να καταλήξει σε σημαντική μείωση των οφειλών και προστασία περιουσιακών στοιχείων, ή ακόμα , κατά περίπτωση, και σε απαλλαγή.

Ο νόμος 3869/10 δίνει τη δυνατότητα σε φυσικά πρόσωπα που έχουν περιέλθει σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων ή μη οφειλών τους να προβούν σε ρύθμιση και απαλλαγή από μέρος ή το σύνολο αυτών. Αυτό σημαίνει ότι στο νόμο υπάγονται φυσικά πρόσωπα και μόνο, και μάλιστα όχι πρόσωπα που έχουν την εμπορική ιδιότητα. Επιπλέον προϋπόθεση για να υπαχθεί ένα πρόσωπο στο Νόμο είναι να έχει περιέλθει , χωρίς δόλο, σε αδυναμία πληρωμής. Οι οφειλές που μπορούν να διευθετηθούν με την ανωτέρω αναφερόμενη διαδικασία είναι κάθε οφειλή προς τράπεζες εκτός των επιχειρηματικών δανείων. Δεν περιλαμβάνονται στη ρύθμιση του νόμου οφειλές από φόρους και τέλη προς το Δημόσιο.

Τα στάδια της διαδικασίας που προβλέπει ο Νόμος είναι τα εξής:

1. Εξωδικαστικός συμβιβασμός: Υποχρεωτική διαδικασία απόπειρας συμβιβαστικής επίλυσης της διαφοράς η οποία, αν αποτύχει, οδηγεί στο επόμενο βήμα – προσφυγή στο δικαστήριο.

2. Αίτηση στο Ειρηνοδικείο: Η αίτηση περιλαμβάνει κατάσταση περιουσίας και εισοδημάτων οφειλέτη και συζύγου, κατάσταση δαπανών (ατομικές και οικογενειακές), κατάσταση απαιτήσεων πιστωτών, σχέδιο διευθέτησης οφειλών κλπ.

3. Συμβιβασμός ενώπιον Ειρηνοδικείου: Σπάνια επιτυγχάνεται διότι απαιτείται συμφωνία πιστωτών με απαιτήσεις άνω του 51% των οφειλών.

4. Δικαστική ρύθμιση οφειλών: Μετά την αποτυχία του ανωτέρω συμβιβασμού το δικαστήριο σε περίπου ένα χρόνο από την κατάθεση της αίτησης ρυθμίζει ευνοϊκά την αποπληρωμή των χρεών του οφειλέτη που αποδεικνύει ότι δεν επαρκούν τα εισοδήματά του για την πλήρη κάλυψή τους.

Σημειώνεται ότι η ανωτέρω διαδικασία και προστασία είναι ατομική. Αφορά το κάθε πρόσωπο που κάνει Αίτηση και μόνο αυτό, δεν επεκτείνεται σε τυχόν εγγυητές επί των οφειλών του, οι οποίοι θα πρέπει να προστατευθούν ξεχωριστά.

Κατά τη δικάσιμο που θα οριστεί, το Δικαστήριο ελέγχει τη συνδρομή και την αλήθεια των προϋποθέσεων και των ισχυρισμών του οφειλέτη, και κυρίως την ανυπαίτια μόνιμη αδυναμία αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Εφόσον η Αίτηση γίνει δεκτή, ο οφειλέτης υποχρεώνεται να καταβάλει κάθε μήνα για τέσσερα χρόνια μέρος του εισοδήματός του στους πιστωτές του. Τα ύψος των δόσεων καθορίζεται από το Δικαστήριο, ανάλογα με τις συνθήκες τις κάθε περίπτωσης, την κατάσταση των εισοδημάτων και των αναγκαίων δαπανών διαβίωσης του  αιτούντος και της οικογένειάς του. Το Δικαστήριο μπορεί ακόμα και να απαλλάξει τον οφειλέτη από την υποχρέωση καταβολής οποιουδήποτε ποσού, ιδίως αν αυτός είναι χρόνια άνεργος, ή αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας, ή δεν έχει επαρκές εισόδημα.

Σε κάθε περίπτωση οι οφειλέτες που θα καταβάλουν τις μηνιαίες δόσεις που θα ορίσει το δικαστήριο απαλλάσσονται πλήρως από το υπόλοιπο των χρεών τους και διαγράφονται από τον Τειρεσία σαν να μην χρωστούσαν ποτέ τίποτα.

Τυχόν ακίνητη περιουσία του οφειλέτη ρευστοποιείται για την αποπληρωμή των οφειλών του. Ο Νόμος όμως, απαγορεύει τη ρευστοποίηση την κύρια κατοικία του οφειλέτη, εφόσον η αξία της δεν υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο απόκτησής της προσαυξημένη κατά 50% (Σημειώνεται ότι το αφορολόγητο όριο για έναν άγαμο φορολογούμενο είναι 200.000 ευρώ, οπότε η αντικειμενική αξία της κατοικίας για να μη βγει σε πλειστηριασμό δε θα πρέπει να ξεπερνά τις 300.000 ευρώ. Προϋπόθεση για να συμβεί αυτό, είναι να αναλάβει ο οφειλέτης, να εξοφλήσει το μέσο επιτόκιο ενός στεγαστικού δανείου, σε χρονικό διάστημα που φτάνει το βάθος 20ετίας, χρέος, δηλαδή, που καλύπτει το 85% της εμπορικής αξίας της κατοικίας.

Στην περίπτωση που υπάρχουν και άλλα περιουσιακά στοιχεία κατά των οποίων απειλείται πλειστηριασμός ο οφειλέτης, που έχει ήδη απευθυνθεί στο Ειρηνοδικείο με τη διαδικασία αυτού του νόμου, μπορεί να ζητήσει δικαστικά την αναστολή του και έχει μεγάλες πιθανότητες να την πετύχει μέχρι να εκδοθεί απόφαση του Ειρηνοδικείου για τη ρύθμιση των οφειλών του. Στη συνέχεια, για τα περιουσιακά του στοιχεία υπάρχει ειδική διαδικασία εκτίμησης και πρόβλεψης κατά περίπτωση.

Έως σήμερα έχουν εκδοθεί ελάχιστες αποφάσεις σε σχέση με τον όγκο των αιτήσεων στο Ειρηνοδικείο και είναι κατά κύριο λόγο θετικές.

Ο οφειλέτης μόνο μία φορά μπορεί να κάνει χρήση των ευνοϊκών ρυθμίσεων αυτού του νόμου και για χρέη που ανέλαβε τουλάχιστον ένα έτος πριν την αίτηση.

Εκτός του νόμου αυτού υπάρχουν και άλλες διευκολύνσεις καθώς και εξωδικαστικές ή δικαστικές ενέργειες στη διάθεση των πολιτών οι οποίοι μπορούν ακόμα και να αναζητήσουν αναδρομικά υπερβολικά ποσά τόκων που έχουν ήδη καταβάλει σε τραπεζικά δάνεια ή να διεκδικήσουν αναστολή πλειστηριασμών, μείωση ενοικίων και άλλα τινά μέτρα.

Δημ. στην τοπική εφημερίδα "Ντελάλης", τευχ. Μαρτίου- Απριλίου 2013

                                                                         ΙΩΑΝΝΑ Ν. ΚΟΥΛΟΥΒΡΑΚΗ

                                                          ΑΜΑΛΙΑ Π. ΠΑΝΤΑΖΗ - Ασκούμενη Δικηγόρος